15 listopada br. weszły ważne zmiany dla spadkobierców, z którymi zachęcam się zapoznać. Najistotniejsze zmiany dotyczą ograniczenia grupy spadkobierców i uproszczenia odrzucenia spadku w imieniu małoletnich dzieci.
Zanim przejdziemy do omówienia zmian – zacznijmy od podstaw.
Dziedziczenie spadku
Spadek po śmierci spadkodawcy może nastąpić na podstawie:
- ustawy (dziedziczenie ustawowe),
- sporządzonego przez spadkodawcę testamentu (dziedziczenie testamentowe).
Kiedy nabywamy spadek?
Zgodnie z kodeksem cywilnym spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy.
Aby potwierdzić nabycie spadku, konieczne jest stwierdzenie przez sąd lub sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza.
Jako ciekawostkę podam, że z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku nie musi wystąpić wyłącznie spadkobierca, lecz także wierzyciel spadkodawcy czy inna osoba mająca w tym interes.
Dziedziczenie ustawowe
Regulowane w Kodeksie cywilnym. Ma zastosowanie, gdy spadkodawca nie sporządził testamentu lub sporządzony testament jest nieważny.
Kolejność dziedziczenia obejmuje m.in. małżonka, zstępnych, rodziców, rodzeństwo, dziadków, pasierbów, gminę ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, Skarb Państwa.
Do spadków otwartych przed 15 listopada 2023 r. zastosowanie ma powyższa kolejność.
Od 15 listopada 2023 r. majątek będzie mógł przypaść wyłącznie dziadkom, zaś w dalszej kolejności ich dzieciom i wnukom.
Wyłączeni od dziedziczenia będą dalsi zstępni dziadków spadkodawcy, czyli tzw. cioteczne lub stryjeczne wnuki i dalsze pokolenia.
Nowe przepisy przewidują ograniczenie kręgu spadkobierców do dzieci i wnuków dziadków spadkodawcy.
Zmiany dotyczące odrzucenia spadku przez małoletnich
Zmiany przepisów prawa spadkowego dotyczą także odrzucenia spadku w imieniu małoletnich dzieci.
Jeśli rodzice sami wcześniej odrzucili ten spadek, to będą to mogli zrobić również w imieniu małoletnich dzieci, bez konieczności uzyskiwania zgody sądu, chyba że dziecko jest powołane do dziedziczenia w pierwszej kolejności.
Zgoda sądu opiekuńczego lub sądu spadku będzie wymagana w niektórych sytuacjach.
Powyższe zasady dotyczą także spadków otwartych przed datą wejścia w życie zmian, jeśli termin na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku nie upłynął przed 15 listopada 2023 roku.
W przypadku pytań, wątpliwości czy obaw związanych z obowiązującymi przepisami zapraszam do skorzystania z porady prawnej. Reprezentuję także klientów przed sądem we wszelkich sprawach spadkowych.
Magdalena Binięda-Grzebyta
Radca prawny
www.mbg-kancelaria.pl